مخزن اسيد

مخزن اسيد يك محفظه (تانكر يا منبع) ايمن با حجم بالا و از متريالي ضد اسيد ساخته مي شود كه براي نگه داري و حمل مواد اسيدي و قليايي مورد استفاده قرار مي گيرد. مخازن اسيد به دليل طراحي و ساخت با متريال ويژه ( استيل، پروپلين، پلي اتيلن، كاموپزيت، پلاتين و انواع متريال هايي كه با مواد شيميايي، اسيدي و قليايي واكنشي نشان نمي دهند) و خاص، داراي مقاومت بسيار بالايي در برابر اين ماده شيميايي كه داراي ‌‌ph  بسيار بالايي است مي باشد. مخازن اسيد در صنايع بسيار زيادي كاربرد دارند. مخزن اسيد براي نگه داري و حمل انواع اسيد ها از جمله اسيد نيتريك، سولفوريك، كلريدريك، فسفريك، انواع مواد قيليايي و … مورد استفاده قرار ميگيرند.

شكل تانك اسيد ميتواند افقي يا عمودي باشد. مخازن نگهداري اسيد با توجه به مشخصاتي نظير وزن مخصوص اسيد، ميزان خوردگي، نوع اسيد و غيره، طبقه بندي و توليد مي شوند. نكته مهم ديگر در توليد مخزن اسيد، انتخاب نوع، جنس و سايز اتصلات مخزن  واشرها و تجهيزات پايپينگ مخزن مي باشد. با استفاده از لوله پلي اتيلن ضد اسيد مي توان پايپينگ اين مخازن را انجام داد.

تانكر اسيد بايد با توجه به طبقه بندي هاي انجام شده، از جنسي انتخاب گردد كه مقاومت كافي در برابر خوردگي آن نوع خاص اسيد در مخزن نگهداري اسيد را دارا باشد. متريال مناسب براي توليد مخزن ذخيره اسيد يا مخزن ضد اسيد، جنس استنلس استيل، پلي اتيلن و همچنين PP يا پلي پروپيلن مي باشد. علت انتخاب اين متريال و هم خانواده هاي آنان، مقاومت بالاي اين متريال در برابر خوردگي مي باشد.

قيمت مخزن اسيد

قيمت مخزن اسيد بدليل اهميت خاصيكه نگهداري و حمل اسيد دارد آنچنان پارامتر مهمي براي كارفرمايان نيست چرا كه مهم قدرت نگهداري مخزن و مقاومت در مقابل خوردگي مي باشد. در حقيقت بدليل اول خطرناك بودن اسيدها و دوم گرانبها بودن آنها قيمت مخزن اسيد ، پارامتري بسيار مهمي براي كارفرمايان محسوب نميشود .

قيمت مخزن اسيد پارامتري وابسته به عوامل زير مي باشد :

• جنس بدنه منابع و مخازن
• نوع اسيد درون مخزن
• دانسيته اسيد
• دماي اسيد درون مخزن
• اكسپوز (غيردفني) يا دفني بودن مخازن اسيد
• اتصالات مورد استفاده در بدنه مخزن اسيد
• تركيب يا عدم تركيب اسيد با آب درون مخزن

انواع مخزن اسيد از لحاظ جنس بدنه

مخزن اسيد سولفوريك

 اسيد سولفوريك يكي از معروفترين مايعات اسيدي است كه كاربردهاي گسترده اي در صنايع مختلف دارد. اين اسيد را با فرمول H2SO4 نمايش مي دهند. اين اسيد همواره به صورت مايع رقيق و بي رنگ در آب حل شده است. براي ذخيره سازي و نگهداري آن براي مصارف صنعتي در حال حاضر به صرفه ترين و امن ترين روش ذخيره سازي بوسيله مخازن پلي اتيلن است. اسيد سولفوريك خاصيت خورندگي بالايي دارد. ضمن اينكه در غلظت هاي بالا داراي خاصيت قوي خشك كنندگي و اكسيد كنندگي است. چگالي اين ماده برابر باg/cm3  1.84 است در نتيجه مخزن ذخيره و نگهداري اسيد سولفوريك بايد بتواند در برابر موارد بيان شده سازگاري و مقاومت كافي داشته باشد. ضمن اينكه عموماً مخازن پلي اتيلن براي ذخيره سازي آب با چگالي 1 طراحي و توليد مي شوند. به همين دليل مخزن پلي اتيلن ويژه ذخيره سازي اسيد ها بايد بتواند با چگالي اين مواد نيز سازگاري كامل را داشته باشد.

تانكر حمل اسيد سولفوريك با تانكر دخيره و نگهداري اين اسيد تفاوت دارد. ضمن اينكه براي حمل اسيد ها مخازن بزرگ به هيچ عنوان پيشنهاد نمي شوند و بهترين انتخاب تانكر استيل ضد اسيد يا مخزن هاي كوچك ibc است كه با حفاظ فلزي مقاوم سازي شده اند. متاسفانه مخازن ibc در ايران توليد نمي شوند و از خارج از كشور وارد شده و پس از تخليه ماده ذخيره شده در آنها، به صورت دسته دوم به فروش مي رسند.

مخزن اسيد پلي پروپيلن

انواع مخزن اسيد پروپيلني داراي قدرت جذب فشار بالايي بوده و بعد از اعمال فشار، اين امكان را دارند تا به راحتي به حالت اوليه خود برگردند. پلي پروپيلن همچنين از ساختار شيميايي خاصي برخوردار است و همين ويژگي موجب مي‌شود در دماهاي پايين، در برابر اسيد سولفوريك غليظ پايدار باشد. البته كه اسيد نيتريك غليظ بر روي ساختار پلي پروپيلن اثري منفي دارد و فقط مي‌توان در مدت زمان كوتاهي از آن بهره برد. از پلي پروپيلن مي‌توان در ساخت انواع مخزن نگهداري اسيد تا دماي ۱۰۰ درجه سانتي گراد استفاده نمود.

مخزن اسيد پلي اتيلن دو جداره

پلي اتيلن از طريق پليمريزاسيون گاز اتيلن به دست مي‌آيد و داراي ساختار بسيار ساده‌اي مي‌باشد. به طور كلي پلي اتيلن در زمره‌ي ساده ترين پليمرهاي تجاري به شمار مي‌رود و مخزن اسيد پلي اتيلن دو جداره، متداول‌ترين مخزن براي نگهداري محلول اسيد سولفوريك مي‌باشد؛ چرا كه چگالي بالايي داشته و فشار شيميايي بالايي را تحمل مي‌كند. بهتر است از مخزن اسيد پلي اتيلن، در فضاي باز استفاده شود تا عمر مفيد مخزن افزايش يابد و به يكپارچگي مواد آنتي يووي و مواد عايق بكار رفته در ساخت مخزن، كمك شود.

مخزن اسيد فايبرگلاس

فايبرگلاس يك ماده پليمري است كه از الياف شيشه و پشم شيشه در ساخت آن استفاده شده و در ساخت تانكر حمل اسيد كاربردهاي فراواني دارد. همچنين بايستي خاطر نشان كرد كه فايبرگلاس در برابر خوردگي و دما مقاومت بالايي دارد و از همين رو است كه مخزن اسيد فايبرگلاس، يكي از بهترين و پايدارترين مخازن براي نگهداري اسيدهاي داراي غلظت بالا به شمار مي‌آيد.

مخزن اسيد كربن استيل

كربن استيل در حقيقت نوعي فولاد است كه انعطاف پذيري بالايي داشته و به لحاظ استحكامي، داراي سختي زياد و قدرتمند مي‌باشد. مخزن اسيد كربن استيل براي نگهداري و ذخيره اسيد سولفوريك به مقدار ۱۰٫۰۰۰ گالن به بالا مناسب بوده و البته غلظت‌هاي پايينتر از ۹۳ درصد، موجب مي‌شوند كه مخزن استيل كربن با اسيد واكنش داده و دچار خوردگي شود! بنابراين در خريد مخزن اسيد كربن استيل، به شرايط محيطي، نوع اسيد و سيالات قليايي و همچنين حجم و ميزان غلظت آن به شدت توجه نمود.

مزاياي مخازن اسيد پلي اتيلن

1) وزن كم، انعطاف پذيري و استحكام بالا

2) قابليت توليد، حمل و نصب آسان

3) قيمت ارزانتر نسبت به ساير مخازن اسيد

4) سازگاري كامل با طيف وسيعي از اسيد ها

5) قابليت نصب انواع اتصالات با سايز دلخواه

6) امكان نگهداري انواع اسيد ها و مايعات خوراكي

7) داراي پروانه بهداشت و استاندارد

نكات مهم پيش از خريد مخازن اسيد كه بايد بدانيد

خريد و نگهداري مخزن اسيد پلي اتيلن با توجه به حساسيت هايي كه دارد بايد با تامل و كارشناسي بيشتري انجام شود. يك مخزن نگهداري اسيد اگر دچار شكستگي و يا نشتي شود ممكن است منجر به بروز حوادث ناگواري شود.

1- اطلاعات كافي در رابطه با خصوصيات اسيد و چگالي آن داشته باشيد

طراحي و ساخت يك مخزن اسيد و نگهداري مواد شيميايي، براساس پارامترهاي مختلفي همچون حجم مورد نياز، نوع و چگالي اسيد و مواد شيميايي، مدت زمان نگهداري مواد شيميايي و بسياري از ويژگي هاي ديگر انجام مي شود. متاسفانه بارها ديده شده است سفارش دهنده اطلاعات كافي و بعضاً نادرستي به توليد كننده مخازن نگهداري مواد شيميايي مي دهد و در نهايت پس از مدتي از نگهداري مواد شيميايي تازه مشكلات آن نمايان مي شود.

به عنوان مثال مخازن پلي اتيلن براي نگهداري بسياري از مواد شيميايي نزديك به چگالي آب مناسب مي باشند ولي با اين وجود برخي ديگر از مواد شيميايي، ممكن است گازهايي را آزاد كنند و يا با پلي اتيلن سازگاري مناسبي نداشته باشند. به همين دليل بايد به شركت توليد كننده مخازن پلي اتيلن اطلاعات كافي در اين خصوص داده شود تا تمهيداتي در اين خصوص چيده شود.

اگر شما نام مواد شيميايي را ندانيد و اگر مخزن ذخيره مواد شيميايي اشتباه طراحي شود مسائل خطرناكي را در پي دارد كه ممكن است جبران آن هزينه سنگيني داشته باشد. همه چيز راجع به مخزن ذخيره مواد شيميايي و ضخامتش و حتي رنگ مخزن ذخيره مواد شيميايي با دانستن اطلاعات شيميايي شروع مي شود.

2- محل نصب و فونداسيون محل نصب مخزن اسيد از قبل آماده شود

فونداسيون متناسب محل نصب هر نوع مخزني اعم از مخزن اسيد پلي اتيلن، مخزن آب و… يك الزام است. جايي كه مخزن ذخيره مواد شيميايي روي آن جا مي گيرد بايد سايز و استحكام كافي داشته باشد. در اين خصوص بايد به مسائلي همچون لرزه داشتن محل نصب، وزش باد، امكان برخورد وسائط نقليه همچون ليفتراك و … توجه كافي شود. گاهي نياز است بسته به موقعيت جغرافيايي محل نصب مخزن، سازه هايي تعبيه شود تا در برابر بلاياي طبيعي همچون سيل، زلزله، طوفان و … مقاومت كافي ايجاد شود.

3- تجهزيات مناسب براي تخليه و جابه جايي مخازن شيميايي فراهم شود

فرض كنيد شما به عنوان يك خريدار مخازن ذخيره سازي تركيبات شيميايي، مخزن 1000 ليتري ضد اسيد يا نگهداري مواد شيميايي را سفارش داده و براي شما ارسال ميشود. آيا از كارشناس فروش در مراحل پيش از خريد در مورد نحوه تخليه و بارگيري اين مخزن سوال كرديد؟ شايد باورتان نشود ولي در گذشته بارها ما شاهد اين موضوع بوديم. به همين دليل كارشناسان فروش ما هميشه در اين مورد به خريدارن نكات مورد نياز را اعلام مي كنند تا مشكلاتي در اين خصوص به وجود نيايد.

بر اساس سايز مخزن، شما به ليفتراك با چنگگ هاي بزرك و يا احتمالاً جرثقيل نياز داريد. مهم است كه تجهيزات مناسبي جهت حمل مخزن همراه داشته باشيد و براي انتقال مخزن از محل تخليه تا محل نصب ، بدون آسيب ديدگي تمهيداتي چيده شود.

4-بازرسي هاي دوره اي مخزن نگهداري اسيد يك الزام است

كار شما بعد از خريد و نصب مخزن مواد شيميايي تمام نشده است. بازرسي هاي دوره اي از مخزن نگهداري مواد شيميايي حائز اهميت است. بعضي مشتريان اين كار را انجام نمي دهند و به مشكلات جدي اي بر مي خورند. هر گز نبايد فراموش كرد يك اشتباه كوچك در نصب و نگهداري مخازن شيميايي مي تواند باعث بروز خسارات زيادي شود. در بازرسي هاي دوره اي بايد موارد زير بررسي شوند:

نشتي مواد، تغيير شكل مخزن، استحكام محل نصب مخزن، بسته نشدن هواكش ها و سرريزها

با توجه به نكات فوق و صرف كمي زمان مي توان با آگاهي و اطلاعات كافي اقدام به خريد مخازن مواد شيميايي نمود و از بروز حوادث و همچنين هزينه هاي احتمالي  پيشگيري كرد.

5-قيمت مخزن اسيد ملاك اصلي شما نباشد

پايين تر بودن قيمت مخزن اسيد نبايد در پارامترهاي تصميم گيري شما عامل اصلي باشد. همانطور كه عنوان شد مخزن استيل ضد اسيد پيشنهاد اول ما به شما خواهد بود. البته به شرطي كه بتوانيد آنرا با توجه به مشكلات عنوان شده فراهم نماييد. انتخاب بعدي مخازن اسيد پلاستونيك هستند كه به صورت تقويت شده توليد مي شوند.

متاسفانه بعضي از همكاران مخازن ذخيره آب را به عنوان مخزن اسيد و با نام هاي گوناگوني مثل دوجداره، چهار جداره و … به فروش مي رسانند. اگرچه اين مخازن برخي از اسيد هاي سبك را مي توانند نگهداري كنند ولي طيف وسيعي از اسيد ها را نمي توان داخل آنها ذخيره سازي كرد.